Datganiad Caethwasiaeth Fodern

Mae'r datganiad hwn yn berthnasol i Trafnidiaeth Cymru (TrC) a'i is-gwmnïau ac yn cyfeirio at ein dull strategol o reoli Caethwasiaeth Fodern.

Gwneir y datganiad hwn yn unol ag Adran 54(1) o Ddeddf Caethwasiaeth Fodern 2015 ac mae'n amlinellu'r camau y mae Trafnidiaeth Cymru (TrC) a'i is-gwmnïau wedi'u cymryd i atal caethwasiaeth fodern a masnachu pobl yn ein gweithrediadau a'n cadwyni cyflenwi. Mae'n adlewyrchu ein hymrwymiad i gyflogaeth foesegol, gwaith teg, a chaffael cymdeithasol gyfrifol, yn unol â Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru), Deddf Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus 2023 (SPPPPA), a Deddf Caffael 2023.

Mae Trafnidiaeth Cymru yn gwmni di-elw sy'n eiddo llwyr i Lywodraeth Cymru. Rydym yn gyfrifol am ddarparu rhwydwaith trafnidiaeth diogel, integredig, hygyrch a chynaliadwy ar draws Cymru a'r Gororau. Mae ein gweithrediadau'n cwmpasu’r rheilffyrdd, bysiau, teithio llesol, datblygu seilwaith, a gwasanaethau arloesi, a ddarperir trwy is-gwmnïau gan gynnwys Rheilffyrdd Trafnidiaeth Cymru Cyf, TfW Innovation Services Cyf, Pullman Rail Cyf a TfW Ffeibr Cyf.

Cyfeiriad swyddfa gofrestredig TrC yw 3 Llys Cadwyn, Pontypridd, Rhondda Cynon Taf, CF37 4TH.

Mae TrC yn ystyried bod caethwasiaeth fodern yn cwmpasu:

• Masnachu pobl.
• Gwaith gorfodol, trwy fygythiad meddyliol neu gorfforol.
• Cael eich perchenogi neu eich rheoli gan gyflogwr trwy gam-drin meddyliol neu gorfforol neu fygythiad o gam-drin.
• Cael eich dad-ddyneiddio, eich trin fel nwydd neu gael eich prynu neu eich gwerthu fel eiddo.
• Cael eich cyfyngu'n gorfforol neu gael cyfyngiadau ar ryddid symud.

Mae TrC yn cydnabod caethwasiaeth fodern fel torri hawliau dynol difrifol a risg fusnes sylweddol. Rydym wedi ymrwymo i gymryd camau ystyrlon i nodi, atal, ac ymdrin â risgiau caethwasiaeth fodern ar draws ein gweithrediadau a'n cadwyni cyflenwi. Rydym yn cynnal dull dim goddefgarwch tuag at gamfanteisio ac arferion cyflogaeth anfoesegol ac yn ymdrechu i ymgorffori safonau moesegol yn ein busnes fel arfer.

Nid yw TrC yn dechrau busnes ag unrhyw sefydliad arall, yn y Deyrnas Unedig neu dramor, sy'n cefnogi neu'n cael ei ganfod yn ymwneud â chaethwasiaeth a llafur gorfodol neu orfodol yn fwriadol.

Ni cheir unrhyw lafur a ddarperir i TrC wrth ddarparu ei wasanaethau ei hun drwy gaethwasiaeth na masnachu pobl. Mae TrC yn glynu'n gaeth at y safonau gofynnol sy'n ofynnol mewn perthynas â'i gyfrifoldebau o dan ddeddfwriaeth gyflogaeth berthnasol ac, mewn llawer o achosion, mae'n rhagori ar y safonau gofynnol hynny mewn perthynas â'i weithwyr.

Mae ein Prif Swyddog Masnachol yn gyfrifol am gydymffurfiaeth â chaethwasiaeth fodern.

Mae Cyfarwyddwr Contractau Masnachol yn arwain y ddarpariaeth weithredol.

Mae Pennaeth y Gadwyn Gyflenwi yn gweithredu fel Swyddog Cydymffurfiaeth Caethwasiaeth Fodern TrC, sy'n gyfrifol am asesu risg, diwydrwydd dyladwy, ac adrodd.

Mae Grŵp Gwaith Cyfrifol Cymdeithasol (SRWG) traws-swyddogaethol wedi'i sefydlu i yrru cydymffurfiaeth, ymgorffori safonau moesegol, ac alinio â deddfwriaeth berthnasol.

Mae gan TrC bolisïau ar waith neu mae'n eu datblygu ar y polisïau canlynol i gefnogi ein strategaeth caethwasiaeth fodern:

• Chwythu'r Chwiban
• Cod Ymddygiad
• Recriwtio a Dewis
• Caffael Cynaliadwy a Rheoli'r Gadwyn Gyflenwi
• Iechyd, Diogelwch a Llesiant
• Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant
• Gwrth-Wyngalchu Arian a Gwrth-Dwyll
• Cwynion
• Cyflogaeth Foesegol

Rydym yn gyflogwr achrededig Cyflog Byw ac wedi llofnodi Cod Ymarfer Llywodraeth Cymru: Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi ac yn annog ein partneriaid yn y gadwyn gyflenwi i lofnodi'r cod hwn a chymryd camau i ddileu'r defnydd amhriodol o gontractau dim oriau. Mae TrC hefyd wedi ymrwymo i ddileu arferion hunangyflogaeth ffug, contractau ymbarél a rhestru du undebau yn unol â'r Cod Ymarfer.

Mae cadwyn gyflenwi TrC yn cynnwys cyflenwyr uniongyrchol ac anuniongyrchol ar draws trafnidiaeth, seilwaith, rheoli cyfleusterau, Offer TG, cyflenwi deunyddiau a thecstilau.

Ar hyn o bryd mae prif gadwyni cyflenwi TrC yn ymwneud â darparu'r gwasanaeth rheilffyrdd yng Nghymru a'r Gororau a gwaith adeiladu/peirianneg i ddatblygu seilwaith trafnidiaeth cynaliadwy. Mae cyflenwyr haen gyntaf TrC yn fasnachwyr cyfryngol ac felly mae ganddynt berthnasoedd cytundebol pellach â chyflenwyr haen is. Rydym yn cydnabod y gallai cyflenwyr haen is gyflwyno risgiau uwch.

Er mwyn helpu i fonitro mabwysiadu'r Cod Ymarfer ac i fynd i'r afael yn benodol â materion sy'n ymwneud â chaethwasiaeth fodern, mae TrC wedi penodi Pennaeth Cadwyn Gyflenwi i helpu i ddatrys anghydfodau yn y gadwyn gyflenwi a nodi unrhyw dorri posibl ar y Cod Ymarfer.

Rydym wedi cynnal dadansoddiad bylchau cynhwysfawr sy'n cyd-fynd ag ISO 20400 ac wedi datblygu Cynllun Cydymffurfio Caethwasiaeth Fodern 16 cam yr ydym yn gweithio drwyddo fel rhan o'n Grŵp Gwaith Cyfrifol Cymdeithasol sydd newydd ei sefydlu. Mae'r camau gweithredu allweddol yn cynnwys:

• Mapio ein cadwyn gyflenwi i nodi sectorau, rhanbarthau a chyflenwyr risg uchel.
• Ymgorffori diwydrwydd dyladwy cadarn yn ein proses gaffael fel Busnes fel Arfer.
• Ymgorffori cymalau caethwasiaeth fodern mewn contractau, gan gynnwys hawliau terfynu.
• Gweithredu mecanweithiau cwyno ar gyfer gweithwyr a chyflenwyr.
• Datblygu Llwybr E-Ddysgu Cyflenwyr a hyfforddiant i staff TrC.

Mae TrC yn ystyried bod ei brif amlygiad i risg caethwasiaeth a masnachu pobl yn bodoli mewn cadwyni cyflenwi haen is, megis gwasanaethau rheoli cyfleusterau a chynhyrchion a gaffaelir sy'n cynnwys darparu llafur mewn gwlad lle gall amddiffyniad rhag torri hawliau dynol fod yn gyfyngedig.

Yn gyffredinol, mae TrC yn ystyried bod ei amlygiad i gaethwasiaeth/masnachu pobl yn gymharol gyfyngedig. Serch hynny, mae wedi cymryd camau i sicrhau nad yw arferion o'r fath yn digwydd yn ei fusnes nac ym musnes unrhyw sefydliad sy'n cyflenwi nwyddau, gwaith a/neu wasanaethau. Bydd ein Pennaeth Cadwyn Gyflenwi yn chwarae rhan bwysig wrth asesu risg trwy fapio gwres a blaenoriaethu camau gweithredu.

Hyd y gwyddys iddo, nid yw Trafnidiaeth Cymru wedi cynnal unrhyw fusnes gyda sefydliad arall y canfuwyd ei fod wedi ymwneud â chaethwasiaeth fodern.

Yn unol ag adran 54(4) o Ddeddf Caethwasiaeth Fodern 2015, mae Trafnidiaeth Cymru wedi cymryd y camau canlynol i sicrhau nad yw caethwasiaeth fodern yn digwydd:

• Sefydlu Grŵp Gwaith Cyfrifol yn Gymdeithasol i gynghori Trafnidiaeth Cymru ar y camau gweithredu sydd eu hangen wrth gaffael pob contract Trafnidiaeth Cymru, gan gynnwys y contractau gwasanaethau rheilffordd a seilwaith.
• Sefydlu strwythur llywodraethu i sicrhau arweinyddiaeth ac atebolrwydd.
• Cyfleu'r polisi a'r dull o gaffael cynaliadwy a moesegol yn ystod y broses dendro ac mewn digwyddiadau cyflenwyr.
• Mae'r Cod Ymarfer ar Gyflogaeth Foesegol yn y Gadwyn Gyflenwi wedi'i gynnwys yng nghyfnod y Gwahoddiad i Dendro o'r broses gaffael, a chontractau, ac anogir y gadwyn gyflenwi i ymuno.
• Ymgorffori gofynion caffael cynaliadwy a moesegol mewn trefniadau caffael, rheoli contractau a dogfennaeth gysylltiedig.
• Darparu hyfforddiant i bersonél Masnachol a Chaffael i sicrhau bod diwydrwydd dyladwy wedi'i ymgorffori yn ein gweithgareddau.
• Cymryd rhan weithredol yn Fforwm Gwrth-Gaethwasiaeth Cymru Llywodraeth Cymru, gan gydweithio ag cyrff anllywodraethol, undebau llafur a chyrff diwydiant i gryfhau ein dull a rhannu arferion gorau.
• Rydym wedi cymryd camau rhagweithiol, fel dyfarnu ein contract unffurf i Fenter Wirfoddol, Gymunedol a Chymdeithasol (VCSE) leol, i wella tryloywder a gwydnwch.
• Datblygu Cynllun Cydymffurfio â Chaethwasiaeth Fodern 16 cam.

Mae dull TrC o gaffael cynaliadwy a moesegol wedi lliniaru'r risgiau sy'n gysylltiedig â'r gadwyn gyflenwi ond ni all eu dileu.

Bydd ein Pennaeth Cadwyn Gyflenwi yn gweithio gyda'n partneriaid cyflenwi i sicrhau nad yw caethwasiaeth fodern yn digwydd yn y gadwyn gyflenwi. Rydym yn adolygu ac yn diweddaru ein prosesau'n barhaus i sicrhau ein bod yn mynd i'r afael yn ddigonol â risg caethwasiaeth fodern yn ein cadwyn gyflenwi.

Cynllun Cydymffurfio - Caethwasiaeth Fodern

Mae TrC yn datblygu dangosyddion perfformiad allweddol, i fesur ei effeithiolrwydd wrth sicrhau nad yw caethwasiaeth fodern yn digwydd yn y sefydliad na'i gadwyni cyflenwi.

Mae cyfrifoldeb dyddiol am weithredu ein hymrwymiadau caethwasiaeth fodern a masnachu pobl yn nwylo Pennaeth y Gadwyn Gyflenwi, sy'n goruchwylio ymgysylltu â chyflenwyr, asesiadau risg, a phrosesau diwydrwydd dyladwy ar draws ein cadwyni cyflenwi.

Mae Cyfarwyddwr y Contractau Masnachol yn darparu goruchwyliaeth a chefnogaeth i sicrhau bod y camau gweithredu hyn yn cael eu hintegreiddio'n effeithiol i'n harferion masnachol.

Mae atebolrwydd cyffredinol am reoli risg caethwasiaeth fodern yn nwylo'r Prif Swyddog Masnachol, sy'n adrodd i'r Bwrdd ar gynnydd, perfformiad, a chydymffurfiaeth â Deddf Caethwasiaeth Fodern.

Sarah Jane Waith

Pennaeth y Gadwyn Gyflenwi a Marchnadoedd Newydd

Fiona Lewins

Cyfarwyddwr Contractau Masnachol

Alexia Course

Prif Swyddog Masnachol