Pam rydych chi’n adeiladu Metro De Cymru yn gyntaf?

Mae cynlluniau i fuddsoddi ym Metro De Cymru, a’i ddatblygu, wedi bod ar y gweill ers nifer o flynyddoedd, ac mae bellach yn bosibl diolch i gymysgedd o arian gan awdurdodau lleol (Y Fargen Ddinesig) ac Arian Datblygu Rhanbarthol Ewrop.

Rydyn ni'n buddsoddi £5 biliwn yng ngwasanaeth rheilffyrdd Cymru a'r Gororau yn ei gyfanrwydd, ac rydyn ni hefyd wedi dechrau gweithio ar gynllun Metro Gogledd Cymru a fydd yn dwyn ffrwyth yn y blynyddoedd nesaf.  Mae'r cynlluniau ar gyfer Metro Bae Abertawe hefyd yn dal yn y camau cynnar.

Mae angen gwasanaeth trên gwell nawr - pam mae’n rhaid i ni aros am Fetro De Cymru?

Mae gennym gynlluniau uchelgeisiol ar gyfer gwasanaethau rheilffordd yng Nghymru. Byddant yn cymryd amser i’w gweithredu, ond rydyn ni hefyd wedi ymrwymo i ddarparu’r gwasanaeth gorau posibl i’n cwsmeriaid cyn gynted ag y bo modd. Dyna pam rydyn ni wrthi'n buddsoddi £40 miliwn i wella ein fflyd bresennol ac i ariannu gwasanaethau ychwanegol, gwella’r profiad i gwsmeriaid a gwella hygyrchedd.

Rydyn ni hefyd yn parhau i gyflwyno amrywiaeth o welliannau i’n cwsmeriaid ar draws gwasanaeth rheilffordd Cymru a'r Gororau:

  • mwy o drenau â phedwar cerbyd ar y gwasanaethau prysur, ynghyd â newidiadau eraill i'r cerbydau, gan greu lle i hyd at 6,500 yn fwy o gymudwyr bob wythnos. 
  • cyflwyno trenau ychwanegol ledled rhwydwaith rheilffyrdd Cymru a'r Gororau.
  • trenau modern gyda mwy o le, systemau gwybodaeth i deithwyr ar y trenau, toiledau hygyrch, system awyru, Wi-Fi, a socedi pŵer rhwng Cheltenham a Maesteg, a rhwng Caerdydd a Glynebwy. 
  • cerbydau mwy modern ar rai gwasanaethau pell rhwng Gogledd Cymru a Manceinion.
Beth yw’r Metro?

Mae Metro De Cymru yn rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus integredig a fydd yn ei gwneud hi'n haws i bobl deithio ar draws Prifddinas-Ranbarth Caerdydd. Bydd yn trawsnewid gwasanaethau rheilffyrdd a bws.

Bydd yn fwy hwylus i ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus ar y Metro. Bydd yn haws i fynd i’r gwaith neu’r ysgol, i gyrraedd apwyntiad yn yr ysbyty neu i grwydro gyda’r nos a thros y penwythnos. 

Pa ardaloedd fydd y Metro yn eu gwasanaethu?

Bydd pobl sy’n byw yn yr ardaloedd canlynol i gyd yn gallu elwa o Fetro De Cymru: 

  • Blaenau Gwent 
  • Pen-y-bont ar Ogwr 
  • Caerffili 
  • Caerdydd 
  • Merthyr Tudful 
  • Sir Fynwy 
  • Casnewydd 
  • Rhondda Cynon Taf 
  • Torfaen  
  • Bro Morgannwg 
Sut ydych chi'n sicrhau bod gan bobl fynediad at doiledau ar Fetro De Cymru?

Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod gan ein teithwyr fynediad i doiledau ar Fetro De Cymru.  Rydym yn cynyddu nifer y toiledau mynediad cyffredinol yn ein gorsafoedd ar rwydwaith y Metro fel na fydd teithwyr byth mwy nag 20 munud oddi wrth doiled. Gydag amlder gwasanaeth troi i fyny a mynd, gall teithwyr neidio ymlaen ac i ffwrdd eto pan fydd yn gyfleus iddynt.

Bydd toiledau hygyrch ar ein holl fflyd newydd o drenau. Ar reilffyrdd Aberdâr, Merthyr a Threherbert rydym yn creu gwasanaeth Metro cyflym, aml a modern y gallwn ei ymestyn i gymunedau newydd yn y dyfodol. Mae hyn yn golygu bod angen i ni ddefnyddio trenau tram a all redeg ar y stryd ond nad ydynt ar gael ar hyn o bryd gyda thoiledau mynediad cyffredinol.

  • Yr amser teithio cyfartalog a arbedir ar draws Metro De Cymru fydd 15 munud (ond gallai fod hyd at 25 munud ar gyfer rhai teithiau).
  • Os oes angen i chi ddod oddi ar y trên i ddefnyddio toiled gorsaf, mewn 50% o'n gorsafoedd ni fydd y trên nesaf byth mwy na 15 munud i ffwrdd (yn ystod yr wythnos) a'r 50% arall rhwng 5 a 10 munud i ffwrdd.
  • Dim ond tair gorsaf Metro De Cymru sydd â thoiledau ar hyn o bryd (Heol y Frenhines Caerdydd, Caerdydd Canolog a Phontypridd), bydd hyn yn cynyddu i 9 (cynnydd o 200%). Rydym yn bwriadu darparu toiledau mynediad cyffredinol ym Merthyr Tudful, Aberdâr, Treherbert, Caerffili, Tonypandy a Radur.
  • Ar hyn o bryd, mae teithio o un pen o Metro De Cymru i'r llall yn cymryd 72 munud. 50 munud fydd y daith hiraf.

 

Pwy sy’n berchen ar y rheilffordd?

Fe ddaethom yn berchnogion ar linellau Aberdâr, Coryton, Merthyr Tudful, Rhymni a Threherbert (Network Rail oedd y perchnogion blaenorol), ac ers hynny rydyn ni wedi dechrau gweithio ar y Metro.

Pwy sy’n gwneud y gwaith?

Mae’r gwaith yn cael ei wneud gan Trafnidiaeth Cymru, ynghyd â chontractwyr sydd wedi cael eu dewis yn ofalus. 

Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Amey 
  • Amey Consulting 
  • Alun Griffiths 
  • Balfour Beatty 
  • BAM Nuttall 
  • Siemens 
Beth yw manteision y Metro?

Bydd gan y Metro lu o fanteision a fydd yn cael effaith gadarnhaol ar dde Cymru.

Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Teithiau cyflymach a llai o amser teithio 
  • Gwell cysylltiadau rhwng gwahanol fathau o drafnidiaeth 
  • Mwy o gapasiti 
  • Gwasanaethau amlach 
  • Gwasanaethau amlach  
  • Gwasanaethau mwy hygyrch 
  • Tocynnau rhatach a theithiau trên mwy fforddiadwy 
  • Gwasanaethau mwy gwyrdd 
Pam mae angen y gwaith?

Roedd angen dybryd i uwchraddio seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus Cymru. Ar hyn o bryd mae Trafnidiaeth Cymru wrthi’n cyflawni’r Metro, a fydd yn ddatblygiad trawsnewidiol i gymunedau de Cymru.

Bydd hyn yn golygu llawer o waith - gan gynnwys rheoli llystyfiant drwy glirio coed a gwrychoedd sydd wedi gordyfu ar ochr y cledrau a gosod Cyfarpar Llinellau Uwchben newydd a fydd yn pweru ein trenau tram trydanol newydd.

Byddwn hefyd yn gosod signalau o’r radd flaenaf, gyda chanolfan reoli yn Ffynnon Taf, sy’n hanfodol i’n gwasanaethau newydd.

Mae angen i ni hefyd gynnal a chadw ein traciau i sicrhau bod ein gwasanaethau’n rhedeg yn ddidrafferth ac yn ddiogel. 

Pryd fydd y Metro yn cael ei gwblhau?

Mae cynnydd yn cael ei wneud yn gyflym, gyda chyflwyno’r trenau Stadler 231 newydd a’r rhan fwyaf o’r gwaith ar Fetro De Cymru i fod i gael ei gwblhau.

Beth fydd y gwaith yn ei gynnwys?

I gyflawni’r Metro bydd angen i ni wneud llawer o waith. Mae hyn yn cynnwys....

  • Rheoli llystyfiant ar ochr y cledrau  
  • Gosod system signalau fodern newydd 
  • Gosod Cyfarpar Llinellau Uwchben newydd a fydd yn pweru ein trenau tram cyflymach a mwy cyfeillgar i’r amgylchedd 
  • Seilwaith ar gyfer ein trenau newydd 
  • Gwella’r cyfleusterau presennol ac adeiladu gorsafoedd newydd 
  • Gwaith cynnal a chadw parhaus i sicrhau bod ein gwasanaethau’n rhedeg yn ddiogel ac yn ddidrafferth 
Pam ydych chi’n defnyddio Cyfarpar Llinell Uwchben?

Rydyn ni’n defnyddio Cyfarpar Llinell Uwchben i redeg ein trenau tram trydanol, sy’n llyfnach, yn gyflymach, yn dawelach ac yn fwy cyfeillgar i’r amgylchedd na’r trenau disel presennol sy’n gwasanaethu’r cymoedd ar hyn o bryd. 

Sut mae llinellau uwchben yn edrych?

Strwythurau metel dur ydyn nhw, a adeiladwyd i bara, sydd tua 7 a 10 metr o uchder - ychydig yn uwch na’r trenau tram. Byddant yn gwneud i’n llinellau rheilffordd edrych yn eithaf gwahanol i sut maent yn ymddangos nawr. 

A fydd pyst uwchben ym mhob man?

Bydd angen llawer o byst i gynnal y Cyfarpar Llinell Uwchben newydd i gyflawni Metro, felly bydd yn gwneud i’r rheilffordd edrych yn eithaf gwahanol. Bydd Cyfarpar Llinell Uwchben yn cael eu gosod yn rheolaidd i fyny ac i lawr y llinellau o Gaerdydd i Dreherbert, Aberdâr a Merthyr Tudful. Bydd yn hongian ychydig uwchben y cledrau.

Mae cynllun y strwythurau sy’n dal y gwifrau uwchben yn dibynnu ar sawl ffactor. Mae’r rhain yn cynnwys aliniad y trac, a oes dau, pedwar neu fwy o draciau ochr yn ochr, a pha mor agos ydyw at orsafoedd a strwythurau eraill fel pontydd a chroesfannau rheilffordd.

Mae eu lleoliad yn hanfodol i ddiogelwch a gweithrediad y rheilffordd. 

A fydd postyn Cyfarpar Llinellau Uwchben yn cael ei leoli wrth ymyl fy eiddo?

Rydyn ni wedi ceisio lleihau effaith pyst Cyfarpar Llinellau Uwchben yn ystod y cam dylunio. Ond gan y bydd angen tua 2,500 o strwythurau ar gyfer y prosiect, mae’n anorfod y bydd rhai ohonynt yn agos at eiddo. Gyda miloedd o gartrefi gyferbyn â’n rheilffyrdd, does dim modd i ni allu ystyried pob un cais unigol. 

Mae symud hyd yn oed un postyn ychydig fetrau yn anodd iawn - gall hynny arwain at sgil-effeithiau i fyny ac i lawr y llinell.

Mae diogelwch wrth wraidd popeth a wnawn, ac ni fyddwn yn cyfaddawdu ar hyn. Rhaid i’r cyfarpar newydd fod mewn man lle gallwn gael gafael arno os bydd angen, er enghraifft, ar gyfer cynnal archwiliadau neu waith cynnal a chadw. Mae angen iddo hefyd fod bellter addas oddi wrth fannau cyhoeddus.

Allwch chi orchuddio’r pyst â llystyfiant neu ffensys?

Mae’r hyn y gallwn ei wneud i leihau effaith weledol y pyst yn gyfyngedig iawn ac ni fyddwn yn gallu eu ‘sgrinio’ gan ddefnyddio llystyfiant na ffensys. Mae angen i ni gadw’r ardal gyfagos o gwmpas y pyst yn glir er mwyn i staff sydd wedi’u hyfforddi’n briodol allu eu hadnabod yn rhwydd i’w cynnal a’u cadw a’u harchwilio.

Bydd cael Cyfarpar Llinellau Uwchben ger fy eiddo yn dibrisio fy nghartref - ydych chi’n barod i wneud iawn am hyn?

Mae sawl astudiaeth wedi canfod bod prisiau tai yn aml yn codi mewn lleoliadau lle mae gwelliannau i seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus. Bydd ein trenau tram newydd hefyd yn llawer tawelach ac yn llygru llai na’r trenau disel sy’n gwasanaethu rheilffyrdd y cymoedd ar hyn o bryd. Bydd hefyd yn darparu cysylltiadau cyflymach o amgylch Prifddinas-Ranbarth Caerdydd.

Pam mae angen i chi dorri coed?

Rydyn ni’n torri coed fel rhan o’n gwaith rheoli llystyfiant.

Gall llystyfiant sydd wedi gordyfu achosi problemau difrifol ar y rheilffordd, gan gynnwys trenau hwyr neu drenau wedi’u canslo neu ddamweiniau hyd yn oed os byddant yn cuddio offer signalau. Mae angen i ni hefyd dorri llystyfiant er mwyn clirio parthau trydanol ar gyfer y cyhoedd, y staff a seilwaith Cyfarpar Llinellau Uwchben, fel y nodir mewn deddfwriaeth.

Pan fyddwn wedi gwneud ein gwaith rheoli llystyfiant, byddwn yn dod yn ôl yn achlysurol i gadw’r coed a’r llwyni dan reolaeth er mwyn i ni allu parhau i roi gwasanaeth dibynadwy a diogel i’n teithwyr. 

Fydda i’n ddiogel rhag llinellau uwchben?

Dylid bod yn ofalus iawn wrth drin Cyfarpar Llinell Uwchben. Mae’n cludo 25,000 folt o drydan, sy’n gallu achosi marwolaeth yn ddigon hawdd. Mae hefyd yn bwysig cofio ei bod yn beryglus cario eitemau ger y lein fel gwialen bysgota, ymbarél, balŵn heliwm, pobl ar eich ysgwyddau, a hyd yn oed ffon hun-lun.

Mae’r trydan yn llifo drwy’r Cyfarpar Llinellau Uwchben drwy’r amser, waeth pa adeg o’r dydd ydyw, ac mae dyletswydd gyfreithiol ar Trafnidiaeth Cymru i gymryd camau i roi mesurau ar waith i atal pobl rhag dioddef sioc drydanol.

Os ydych chi’n defnyddio’r rheilffordd yn gywir, nid oes perygl o linellau uwchben. Ond mae tresmasu ar ffin y rheilffordd - sy’n anghyfreithlon - yn eich rhoi mewn perygl.

Y perygl mwyaf o fod ar y rheilffordd yw cael eich taro gan drên. Bydd y trenau tram newydd a fydd yn gwasanaethu rheilffyrdd y cymoedd mewn rhai ardaloedd yn ddistaw bron, felly mae mwy o berygl y bydd tresmaswyr yn cael eu taro gan drên.

Er mwyn eich diogelwch, arhoswch y tu allan i ffin y rheilffordd.

Rydw i’n byw ger y rheilffordd - a fydd yn tarfu arna i?

Os ydych chi’n byw ger y rheilffordd, mae siawns dda iawn y bydd ein gwaith ar y Metro yn effeithio arnoch chi.

Gall hyn gynnwys...

  •  Sŵn o osod seilbyst 
  •  Cau ffyrdd 
  •  Newidiadau i amserlenni rheilffyrdd a bysiau yn rhedeg yn lle trenau

Pan fydd yn bosib, byddwn yn anfon llythyrau ymlaen llaw at ein cymdogion a allai gael eu heffeithio. Os bydd rhaid i ni weithredu’n sydyn iawn mewn rhai achosion, efallai na fydd modd gwneud hyn.  

Oes angen caniatâd cynllunio arnoch?

Mae gan Amey Keolis Limited / Keolis Amey Operations, partneriaid cyflenwi Trafnidiaeth Cymru ar gyfer y Metro, drwydded i weithredu’r rheilffordd, ac fe’u hystyrir yn Ymgymerwyr Statudol, sy’n golygu nad oes angen caniatâd cynllunio arnynt ar gyfer uwchraddio’r rheilffordd. Mae datblygiadau sydd y tu allan i’r rheoliadau datblygu a ganiateir yn debygol o fod angen caniatâd cynllunio. 

A fydd y rheilffordd ar gau?

Rydyn ni’n gwneud ein gorau i sicrhau cyn lleied â phosibl o darfu ar wasanaethau drwy weithio drwy’r nos. Fodd bynnag, mewn rhai achosion bydd yn rhaid i ni gau rhai rhannau o’r rheilffordd a darparu gwasanaethau bws yn lle trenau yn ystod y dydd. Byddem yn cynghori cwsmeriaid i wneud eu gwaith cartref cyn teithio. 

Os bydd y sŵn yn tarfu arnaf - a wnewch chi dalu am lety arall i mi?

Nid oes rheidrwydd ar Drafnidiaeth Cymru i dalu am lety arall yn ystod y gwaith ar y rheilffyrdd, ond rydyn ni wedi ymrwymo i wneud cyn lleied â phosibl o sŵn. Byddwn yn ysgrifennu atoch cyn gwneud gwaith arbennig o swnllyd, felly, os bydd angen, gallwch wneud trefniadau. 

Faint o bobl sy’n gweithio ar y cynllun?

Ar hyn o bryd mae 375 o staff yn gweithio ar y Metro, a fydd yn cynyddu i oddeutu 1,250 yn ystod cyfnod prysuraf y prosiect.

Alla i gael swydd yn gweithio ar y Metro?

I weld cyfleoedd gwaith ar y Metro, ewch i wefan y contractwyr unigol. I weld cyfleoedd gwaith gyda Trafnidiaeth Cymru, cadwch lygad ar ein tudalen swyddi.

Sut byddwch yn amharu cyn lleied â phosibl?

Rydyn ni am gynnal cynifer â phosibl o’n gwasanaethau hanfodol ar waith. Bydd llawer iawn o’n gwaith yn digwydd yn y nos, er mwyn i bobl allu parhau i ddefnyddio ein gwasanaethau.

Os nad oes dewis arall heblaw cau’r rheilffyrdd, byddwn yn darparu gwasanaethau bws er mwyn i chi gyrraedd pen eich taith.

Gallwn eich sicrhau y byddwn yn gweithio gyda gofal ac ystyriaeth i’n cymdogion.

Sut ydych chi'n gwarchod yr amgylchedd?

Yn y lle cyntaf, byddwn yn osgoi unrhyw effaith ar fioamrywiaeth lle bynnag y bo modd. Os nad yw hynny'n bosibl, byddwn yn lleihau ein heffaith cymaint ag y gallwn ni. Byddwn yn mynd ati hefyd i wella ecosystemau os ydynt mewn cyflwr gwael neu wedi dirywio, ac yn plannu coed newydd yn lle unrhyw rai rydyn ni'n eu torri i lawr.

Rydyn ni’n gweithio’n agos gyda Cyfoeth Naturiol Cymru i sicrhau bod ein rhwymedigaethau cyfreithiol yn cael eu cyflawni a sicrhau bod ein gwaith cynnal llystyfiant yn cael ei wneud yn y ffordd leiaf aflonyddgar i fywyd gwyllt.

Lle bo'n briodol, byddwn hefyd yn defnyddio sgil-gynhyrchion ein gwaith llystyfiant i wneud pentyrrau logiau a thocion i fywyd gwyllt greu nythod ynddynt.

Faint fydd y prosiect yn ei gostio?

Bydd y Metro yn cael ei gyflawni am oddeutu tri chwarter biliwn o bunnoedd, gydag arian yn dod gan Awdurdod Datblygu Rhanbarthol Ewrop, a Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru drwy Fargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd.

Pa drenau fyddwn ni’n eu cael?

Bydd teithwyr yn dechrau gweld ein trenau tram Stadler Citylink newydd a threnau Stadler FLIRT ar y rheilffyrdd.

I gael rhagor o wybodaeth, gan gynnwys efelychiadau 3D o’n fflyd newydd, ewch i tudalen.

A wnewch ysgrifennu ataf pan fyddwch yn gweithio yn yr ardal?

Pan fydd gennym waith arbennig o swnllyd neu aflonyddgar wedi’i gynllunio, fel gosod seilbyst, byddwn yn ysgrifennu at gymdogion y gallai hyn effeithio arnynt i'w rhybuddio.

Cofiwch ei bod yn anodd rhagweld i ba raddau y bydd y sŵn a achosir gan y gwaith yn teithio - gall ddibynnu ar ffactorau fel y tywydd, coed ac adeiladau yn yr ardal gyfagos.

Weithiau mae’n rhaid i ni wneud gwaith ar fyr rybudd - er enghraifft, newidiadau munud olaf i gynlluniau gosod Cyfarpar Llinellau Uwchben. Yn yr achosion hyn, ni fyddwn yn gallu cysylltu â chi ymlaen llaw.

Sut byddwch chi’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i deithwyr a chymdogion?

Y ffordd orau o gael gwybod am holl waith y Metro, a’r goblygiadau i chi, yw dilyn Trafnidiaeth Cymru ar gyfryngau cymdeithasol. Byddwn hefyd yn diweddaru ein gwefan gyda manylion unrhyw darfu a newidiadau i wasanaethau.

Pam mae rhai rheilffyrdd yn cael gwasanaethau amlach?

Cymerodd Llywodraeth Cymru perchnogaeth ar Linellau Craidd y Cymoedd oddi wrth Lywodraeth y DU, felly bydd TrC yn gallu rhedeg gwasanaethau cyflymach, amlach a gwyrddach.

Pan mae ein gwasanaethau’n rhedeg ar reilffyrdd sy'n cael eu rheoli gan ein partneriaid Network Rail ar gyfer Llywodraeth y DU, ni allwn redeg gwasanaethau ond yn ôl gallu'r seilwaith, a byddai angen gwneud gwaith pellach i gynyddu'r capasiti.

Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i bwyso am ddatganoli pwerau i wella seilwaith rheilffyrdd Cymru, er mwyn gallu gwneud y penderfyniadau yng Nghymru.

Pam mai dim ond Llinellau Craidd y Cymoedd sy'n cael eu trydaneiddio gennych?

Mae trydaneiddio yn rhan o'r buddsoddiad sylweddol y mae TrC yn ei wneud yn y llinellau hyn.  Drwy drydaneiddio'r rheilffyrdd hyn, gallwn ni ddarparu gwasanaethau cyflymach, amlach a gwyrddach.

Mae rheilffyrdd eraill yng Nghymru yn dal i gael eu rheoli gan ein partneriaid, Network Rail, ar ran Llywodraeth y DU.

Beth yw eich cynlluniau i ehangu rhwydwaith y Metro ac agor mwy o orsafoedd?

Mae Metro De Cymru wedi cael ei dylunio i fod yn hyblyg ac i gael ei ehangu. Mae gennym gynlluniau ar hyn o bryd i adeiladu neu adleoli pum gorsaf, yn ogystal ag estyniad byr ar y stryd ym Mae Caerdydd, sef cynllun peilot ar gyfer mwy o reilffyrdd yn y dyfodol.

Rydyn ni'n edrych ar orsafoedd newydd ac estyniadau posibl i’r Metro, gan weithio gyda Llywodraeth Cymru a’r awdurdodau lleol.

Pam rydych chi'n cyflwyno mathau newydd o drenau?

I ddatblygu ein cynlluniau ar gyfer gwasanaeth rheilffordd Cymru a'r Gororau a Metro De Cymru, mae angen i ni ystyried amrywiaeth o wahanol ofynion gan gwsmeriaid.

Mae’r rhan fwyaf o rwydwaith Cymru a'r Gororau yn gofyn am drenau sy'n addas ar gyfer gwasanaethau pell, tra bod Metro De Cymru yn gofyn am drenau sydd fwyaf addas ar gyfer teithiau byr.