“Tref hyll, hyfryd…yn cropian, yn ymledu…wrth ymyl traeth bwaog hir ac ysblennydd. Y dref glan môr hon oedd fy myd.” Geiriau enwog Dylan Thomas.

Yng nghornel de-orllewin Cymru mae dinas arfordirol Abertawe. Yn gyfoeth o hanes gyda diwylliant cosmopolitan amrywiol, mae ganddi gysylltiadau rheilffordd da â Llundain a gweddill Cymru ac mae'n ganolfan wych ar gyfer archwilio De a Gorllewin Cymru.

 

1. Amgueddfa'r Glannau

Os mai hanes sy’n eich tanio, yna bydd yr amgueddfa hon yn eich swyno a hithau ddim ond 10 munud ar droed o orsaf reilffordd Abertawe. Gydag arddangosion sy’n ymestyn dros y canrifoedd, mae Amgueddfa’r Glannau yn adrodd hanes Cymru a’i diwydiant, oll wedi’u lleoli mewn adeilad gwydr a llechi cyfoes.

O ddarganfyddiadau archeolegol, fel esgyrn a dannedd mamoth ac arteffactau euraidd a gloddiwyd o bridd Cymru, celf yn dyddio o'r 16eg ganrif hyd at y Chwyldro Diwydiannol, a'r syniadau arloesol a helpodd i lunio gweithgynhyrchu yn y DU, mae digon ar gael i gynnal diddordeb pawb.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A post shared by Miles (@tailsnouveau)

 

2. LC Abertawe  

LC Abertawe yw prif barc dŵr a chyfadail hamdden Cymru. Gallwch nofio, chwarae, syrffio, dringo neu fynd i'r Sba. Bydd y man chwarae rhyngweithiol pedwar llawr sydd â thema ddyfrol yn diddanu plant am oriau.

 

3. Gerddi Clun

Yn cynnwys llawer o rywogaethau planhigion o’r Casgliad Cenedlaethol, mae Gerddi Clun yn cynnig llonyddwch heddychlon ac mae’n lle perffaith i dreulio peth amser. Syniad y miliwnydd lleol William Graham Vivian ym 1860 oedd y Gerddi, sydd wedi'u gosod mewn parcdiroedd godidog. Fe'u trosglwyddwyd o fewn y teulu hyd at ei nai, a oedd yn gofalu amdanynt hyd ei farwolaeth yn y 1950au cynnar.

Gyda choedwigoedd llawn clychau’r gog â’u persawr hyfryd a dolydd blodau gwyllt, pontydd dros ddyfrffyrdd troellog, a chapel hynaws, mae croeso i chi fynd i’r gerddi unrhyw bryd y dymunwch. Mae’r Gerddi hefyd yn rhad ac am ddim.

Clyne Gardens

 

4. Sw Trofannol Plantasia

Wedi'i leoli ym mharc manwerthu Parc Tawe, mae Sŵ Trofannol Plantasia yn darparu antur i ymgolli ynddo, gan ganiatáu i ymwelwyr ddod yn agos at amrywiaeth eang o anifeiliaid a phlanhigion.

Yn cynnwys dau barth gyda’r hinsawdd wedi’i reoli - coedwig law drofannol a chrasdir, mae tua 5000 o blanhigion yn tyfu mewn amodau sy'n hybu’r iechyd gorau posibl. Mae'r rhain yn cynnwys palmwydd, bromeliadau, tegeirianau a bambŵs anferth, sy'n caniatáu i unrhyw ymwelwyr yn hawdd i ddychmygu’u hunain yn y goedwig law go iawn. O fewn y rhanbarthau o dyfiant toreithiog mae nodweddion dŵr sy'n cynnwys piranaod torgoch brawychus, a koi lliwgar, ac yn torheulo o amgylch y pyllau mae crocodeiliaid, caimanau a pheithoniau. Mae'r coed yn llawn macawiaid bywiog, tra bod meerkatiaid, marmosetiaid a chathod llewpart gosgeiddig i'w gweld trwy'r dail.

Mae gan y sw nifer o weithgareddau i ymwelwyr gymryd rhan ynddynt, gan gynnwys helpu amser bwydo’r crocodeiliaid, cadw llygad ar y tarantwlaod, neu oruchwylio'r meerkatiaid amser bwyd, a gellir hefyd fabwysiadu llawer o'r anifeiliaid.

 

5. Marchnad Dan Do Abertawe

Beth bynnag sydd ei angen arnoch, fe’i cewch ym Marchnad Dan Do Abertawe. 

Pan sefydlodd ei hun fel tref farchnad yn y 1100au, masnachwyr Abertawe oedd yn berchen ar y strydoedd. Ymledodd wrth i’r canrifoedd barhau, gan feddiannu’r Strydoedd gyda’r enwau rhyfedd Stryd y Broga a Stryd yr Afr, ac yn y diwedd llenwi Sgwâr y Castell a Stryd y Gwynt. Yn yr 17eg ganrif adeiladwyd neuadd bwrpasol, a dyma lle mae marchnad fwyaf Cymru yn dal i gael ei chynnal.

Mae yna stondinau yn gwerthu bwydydd o safon, cigoedd wedi'u magu'n lleol a chawsiau wedi'u gwneud â llaw, bara a chacennau crefftus, yn cystadlu â chrefftau lliwgar a gemwaith cynllunydd. Mae yna stondin crochenwaith stiwdio y drws nesaf i waith lledr wedi’i addurno a dillad boho - mae’r cyfan yma. Dim ond pum munud gymer hi i chi gerdded i'r farchnad, ac unwaith y byddwch chi yno gallwch chi dreulio oriau yn pori'r stondinau.

 

6. Penrhyn Gŵyr

Yn denu ymwelwyr o bob rhan o’r byd, mae Penrhyn Gŵyr yn cynnig cyfle prin i brofi byd natur ar ei buraf, yn hardd ac heb ei ddifetha.

Yn ymestyn dros ardal o tua 70 milltir sgwâr, mae llawer yn dod yma am y traethau godidog, megis Llangenydd, Bae Oxwich a Rhosili, sy'n arbennig o boblogaidd gyda syrffwyr a theuluoedd. Yn Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol, mae tirwedd Gŵyr yn amrywiol iawn ac yn amrywio o fawnogydd a morfa heli i glogwyni calchfaen a glaswelltir byr. Mae dim llai na chwe chastell hefyd wedi'u lleoli o amgylch y penrhyn, ynghyd â nifer o garneddau a meini hirion, rhai yn dyddio'n ôl i'r cyfnod Paleolithig Uchaf o leiaf.

Mae’r bywyd gwyllt, hefyd, yn drawiadol, gyda mamaliaid morol, gan gynnwys morloi, dolffiniaid a llamhidyddion, i’w gweld yn aml o amgylch yr arfordir, tra bod gwylanod coesddu, gweilch y penwaig a mulfrain yn nythu ar wynebau garw’r clogwyni. Ym mhobman yr edrychwch ar Benrhyn Gŵyr, mae rhywbeth i’ch synnu a’ch ysbrydoli.

  • Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol
  • Mwynhewch yr awyr agored
  • Perffaith ar gyfer gwylio'r bywyd gwyllt morol lleol

The Gower Peninsula

 

7. Pier y Mwmbwls

Mae'r Mwmbwls yn llawn cymeriad a swyn. Mae siopau bwtîc annibynnol, bwytai a bariau ar hyd y strydoedd lle byddwch hefyd yn dod o hyd i'r Joe's byd-enwog - parlwr hufen iâ sydd yr un mor boblogaidd gyda'r bobl leol â thwristiaid.

Gan ymestyn dros y tonnau am 835 troedfedd (255m), agorwyd Pier y Mwmbwls, adeilad rhestredig Gradd II, ym 1898, ac mae’n cynnig golygfeydd gwych ar draws Bae Abertawe.

Yn gartref i’r atyniadau traddodiadol y byddech chi’n disgwyl eu mwynhau ar daith i’r traeth, mae gan y pier arcêd difyrion ffyniannus, a’r Ystafell Gamez, sy’n cynnig bowlio, pŵl, jiwcbocs am ddim a llawer mwy. Ar ben draw’r pier mae gorsaf Bad Achub newydd yr RNLI. Gyda bwytai a chaffis yn gweini byrbrydau blasus, mae ymlacio ar Bier y Mwmbwls wrth i’r haul fachlud, yn ddiwedd gwych i’r diwrnod.

The Mumbles Pier

 

8. Cerddwch ar hyd llwybr yr arfordir

Mae llwybr yr arfordir o Abertawe i Benrhyn Gŵyr ar hyd yr arfordir bendigedig yn cynnwys traethau euraidd eang, clogwyni dramatig a llu o wahanol fywyd gwyllt. Mae rhai rhannau o’r llwybr yn hygyrch i feiciau, cadeiriau gwthio a chadeiriau olwyn felly cynlluniwch eich llwybr yn ofalus a gall y teulu cyfan fwynhau’r golygfeydd hyfryd. Mae gan Croeso Bae Abertawe yr holl wybodaeth sydd ei hangen arnoch.

 

9. Castell Abertawe

Yng nghanol dinas Abertawe gallwch ddod o hyd yn hawdd i weddillion y castell mawreddog a warchododd Abertawe ers y 1100au. Wedi’i sefydlu gan Henry de Beaumont, Iarll Cyntaf Warwick ac Arglwydd Gŵyr, roedd y castell yn ymestyn dros 4.6 erw helaeth a thros y canrifoedd gwelodd lawer o wrthdaro. Mae hefyd wedi profi amrywiaeth o ddefnyddiau, gan gynnwys ffatri boteli yn 1670, swyddfa bost, tloty ac Ystafell Ymarfer filwrol. Roedd hyd yn oed yn gartref i’r South Wales Daily Post – cyflogwr cynnar y bardd enwog o Gymru, Dylan Thomas.

Ar gyfer unrhyw un sy’n frwd dros hanes, rhaid i Gastell Abertawe fod ar eich rhestr ymweld.

Swansea Castle

 

10. Arena Abertawe

Yn olaf ond nid lleiaf ar ein rhestr o'r deg atyniad gorau yn Abertawe mae Arena newydd Abertawe. Fel gofod adloniant a digwyddiadau amlbwrpas mwyaf newydd De Cymru, mae gan yr arena gapasiti o 3,500 ac mae’n gwahodd rhai o’r sêr mwyaf, perfformiadau o safon byd-eang a digwyddiadau mawr yng nghanol parc arfordirol Bae Copr. Ni allai fod yn haws cyrraedd yno gan nad yw ond deg munud o o orsaf reilffordd Abertawe ar droed.