Gwaith yng ngorsaf Fernhill Cwestiynau Cyffredin

Fel rhan o’n gwaith i ddarparu Metro De Cymru, rydyn ni’n adeiladu pont droed hygyrch newydd yng ngorsaf Fernhill. Bydd hyn yn rhoi ffordd ddiogel a hygyrch o groesi’r rheilffordd yn lle croesfan reilffordd yr orsaf.

Er ein bod yn bwriadu gwneud llawer o waith yn ystod y dydd er mwyn osgoi tarfu, rhaid gwneud rhywfaint yn ystod y nos tra nad yw trenau'n rhedeg er mwyn sicrhau diogelwch ein cydweithwyr. Bydd ein gwaith gyda'r nos yn ein galluogi i symud deunyddiau ar draws y rheilffordd yn ddiogel. Ar hyn o bryd, mae'r gwaith nos yma wedi'i drefnu ar gyfer dyddiau Sadwrn ond rydym yn adolygu’r sefyllfa bob wythnos i sicrhau ein bod yn gweithio gyda'r nos dim ond pan fo angen.

Mae faint o waith y mae'n rhaid i ni ei wneud ar y safle hwn yn golygu na fydd yn bosibl rhoi gwybod i’r gymuned bob tro y byddwn yn gweithio gyda'r nos, fodd bynnag, byddwn bob amser yn anelu at weithio'n gyfrifol, gan sicrhau bod ein safleoedd yn cael eu rheoli'n dda a bod ein gweithwyr yn ystyriol o'n cymdogion wrth ymyl y cledrau.

Ym mis Ebrill 2023, fe wnaethom gau’r ddwy groesfan reilffordd sydd wrth ymyl yr orsaf: Glenboi (croesfan gorsaf Fernhill) a Bruces Upper. Roedd hyn yn golygu ein bod wedi gallu bwrw ymlaen â’n gwaith i drawsnewid ac i uwchraddio rheilffordd Aberdâr, gan gynnwys:

• Gosod system signalau wedi’i huwchraddio
• Gwneud gwaith mawr ar y cledrau
• Gosod Cyfarpar Llinellau Uwchben (OLE) a fydd yn rhoi’r pŵer i’r trenau trydan newydd
• Trydaneiddio’r llinell yn llawn. Cafodd y gwaith hwn ei orffen ym mis Hydref 2023. 

Oherwydd bod llawer o waith peirianneg yn cael ei wneud yn Fernhill, gyda llawer o beiriannau’n symud o gwmpas, penderfynwyd nad oedd hi’n ddiogel cadw’r croesfannau ar agor i’r cyhoedd.

Bydd y croesfannau rheilffordd yn aros ar gau. Rydyn ni wedi gwneud cais am orchymyn i gau a dargyfeirio Glenboi (yng ngorsaf Fernhill) a Bruces Upper yn barhaol dros y bont droed hygyrch newydd yn yr orsaf, a fydd yn cynnwys rampiau a grisiau.

Bydd nifer y trenau a fydd yn mynd dros y croesfannau hyn yn dyblu, o 4 trên yr awr i 8. Mae hyn yn golygu y bydd trên yn pasio dros y ddwy groesfan bob 7.5 munud.

Ochr yn ochr â’r risg uwch hon oherwydd y nifer cynyddol o wasanaethau trên, bydd y trenau tram Metro newydd yn dawelach ac yn cyflymu’n gyflymach o lawer na’n trenau diesel presennol, sy’n cynyddu’r risg y gallai’r rheini sy’n defnyddio’r groesfan gael eu taro gan drên.

Er ein bod yn deall bod cau croesfan reilffordd yn effeithio ar y gymuned leol, ac mae’n benderfyniad nad ydym yn ei wneud yn ysgafn, dyma’r ffordd fwyaf effeithiol o leihau’r risg o ddamwain.

Ers mis Ebrill 2023 pan gaewyd y croesfannau rheilffordd, rydyn ni wedi bod yn rhedeg gwasanaeth bws gwennol i helpu pobl i groesi’r rheilffordd yn ddiogel. Mae’r gwasanaeth bws gwennol hwn ar gael rhwng 6am a 9pm ac mae’n rhedeg rhwng gorsaf Fernhill ac Ysbyty Cwm Cynon, lle gall y cyhoedd wedyn gyrraedd y Parc Heddwch ac Ysgol Gyfun Aberpennar.

Mae amserlen y bws gwennol ar gael yn yr orsaf ac yn safle bws Ysbyty Cwm Cynon.

Allwn ni ddim cadw croesfan reilffordd Glenboi ar agor gan ei bod yng ngorsaf Fernhill. Mae ôl troed y bont newydd dros y groesfan bresennol, sy’n golygu y bydd ein timau’n gweithio’n agos iawn at y groesfan reilffordd i greu sylfeini’r bont newydd.

Ers cau’r croesfannau ym mis Ebrill 2023, rydyn ni wedi bod yn ymchwilio i weld a oes modd i ni agor croesfan Bruces Upper yn ddiogel dros dro wrth i ni adeiladu’r bont newydd yng Ngorsaf Fernhill. Fodd bynnag, gan nad yw dyluniad y groesfan yn cyrraedd y safon wrth gymharu â nifer o groesfannau rheilffordd eraill ar linellau craidd y cymoedd, ac oherwydd ei bod bellach ar ddarn o reilffordd sy’n cael ei drydaneiddio, byddai angen gwelliannau diogelwch sylweddol - hyd yn oed i ailagor y groesfan dros dro. Hefyd, pe bai croesfan Bruces Upper yn cael ei hailagor tra bo croesfan Glenboi yn dal ar gau, byddai nifer a math y defnyddwyr yn wahanol iawn, gan gynyddu’r risg ymhellach.

Bydd y bont droed yn cael ei pheintio’n wyrdd a bydd yn hollol hygyrch, gyda rampiau a grisiau bob ochr i’r platfformau. Bydd yn hawl tramwy cyhoeddus felly bydd ar agor 24 awr y dydd, 7 diwrnod yr wythnos a bydd yn cael ei chynnal a’i chadw gan Trafnidiaeth Cymru.

Mae’r llun gyferbyn yn dangos dyluniad y bont droed.

Rydyn ni’n deall bod y croesfannau rheilffordd yn rhoi llwybr hygyrch dros y rheilffordd. Felly, rydyn ni wedi ymrwymo i osod pont newydd sy’n hollol hygyrch yng ngorsaf Fernhill, dim ond ychydig fetrau o groesfan reilffordd Glenboi.

Bydd graddiant cyson i’r ramp sy’n arwain at led y bont, a bydd yn cydymffurfio’n llwyr â safonau modern a’r Ddeddf Cydraddoldeb.

1:16 fydd graddiant pob rhan o’r ramp, fel sy’n cael ei ddangos yn y llun gyferbyn.

Byddwn yn sicrhau bod y bont wedi’i goleuo’n dda a bod camerâu teledu cylch cyfyng yn gweld pob rhan ohoni, gan helpu defnyddwyr i deimlo’n ddiogel.

Hyn a hyn o le sydd o fewn ffiniau ein tir yn safle croesfan Bruces Upper i adeiladu pont droed sy’n hollol hygyrch. Hefyd, mae’r llwybr dros y rheilffordd yn Bruces Upper yn gorlifo’n rheolaidd yn ystod misoedd y gaeaf felly byddai angen gwneud llawer iawn o waith draenio er mwyn diogelu unrhyw strwythur newydd rhag llifogydd.

Mae Bruces Uchaf gwta 220m i ffwrdd o orsaf Fernhill a’r bont newydd a fydd yn cael ei chodi. Rydyn ni’n credu mai’r ffordd fwyaf priodol o ddefnyddio arian cyhoeddus yw adeiladu un bont sy’n hollol hygyrch.

Bydd. Er y bydd yr Hawliau Tramwy Cyhoeddus dros y croesfannau rheilffordd yn cael eu cau/yn dod i ben, bydd Hawl Tramwy Cyhoeddus yn cael ei dargyfeirio dros y bont droed hygyrch newydd yn yr orsaf. Bydd hyn yn golygu bod y bont ar agor 24 awr y dydd, 7 diwrnod yr wythnos.

Oherwydd ein bod yn dargyfeirio’r Hawl Tramwy Cyhoeddus dros y bont newydd, rhaid iddi fod yn hollol hygyrch a chydymffurfio â mynediad heb risiau.

Oherwydd hyn, mae’n rhaid i ni gynnwys ramp a grisiau yn y dyluniad. Gan fod angen i’r rampiau fod â graddiant hygyrch, 1:16 yn y dyluniad hwn, mae angen iddyn nhw fod yn hir er mwyn cyrraedd uchder y bont gan fod angen i’r bont fod yn ddigon uchel i roi lle i’r llinellau pŵer uwchben redeg oddi tani.

Fe wnaethon ni edrych ar botensial adeiladu tanffordd o dan y rheilffordd, fodd bynnag, cafodd hyn ei ddiystyru ar gam cynnar iawn wrth edrych ar ein hopsiynau yn y safle hwn.  Mae twnelu tanffyrdd - yn enwedig o dan ffyrdd a rheilffyrdd - yn brosiectau peirianneg sifil mawr.  Mae angen llawer o dir o boptu i sicrhau graddiant cyson i mewn ac allan o’r danffordd, er mwyn sicrhau ei bod yn hygyrch, yn ogystal â phosibilrwydd dargyfeirio cyfleustodau fel rhan o’r gwaith adeiladu.

Yn hollbwysig, mae’r ardal hon hefyd yn cael llifogydd yn aml sy’n uwch na lefel y rheilffordd, felly byddai’n rhaid i ni gloddio i lawr i’r ddaear yn helaeth a byddai hefyd angen gorsaf bwmpio i ollwng dŵr i’r afon.

Mae tanffyrdd hefyd yn gallu denu ymddygiad gwrthgymdeithasol a thrwy ymchwil rydyn ni wedi canfod bod pobl yn aml yn teimlo’n anniogel wrth eu defnyddio.

Byddant. Mae’r dyluniad yn cynnwys parapetau uchel (rhwystrau diogelwch) ar ddec y bont, a fydd yn sicrhau na fydd neb yn gallu ymestyn drosodd a dod yn agos at y llinellau pŵer uwchben a fydd yn rhedeg o dan y bont.

Lle bynnag y bo modd wrth ddarparu gwasanaeth rheilffordd cyflymach neu amlach, ein nod yw cau croesfannau rheilffordd a rhoi dewis arall diogel yn lle hynny. Mae pob safle croesfan reilffordd yn gwbl unigryw, ac mae’n rhaid i ni wneud penderfyniadau ar sail nifer o ffactorau gan gynnwys math a lefelau’r camddefnydd blaenorol, nifer a nodweddion y bobl sy’n croesi drosti bob dydd, cyflymder y trenau sy’n pasio heibio, tir a thopograffeg (sy’n gallu effeithio ar i ba raddau mae pobl yn gweld y groesfan ac oddi arni) a pha mor aml mae trenau’n pasio.

Yn achos croesfan reilffordd Cwm-bach, mae Hawl Tramwy Cyhoeddus yn mynd drosti.  Gan nad oes croesfan ddiogel arall gerllaw i fod yn ddargyfeiriad, nid ydym yn gallu cau’r groesfan a dargyfeirio’r hawl tramwy.  Roedden ni wedi ystyried cau’r groesfan ac adeiladu pont newydd yn y safle ond gan nad oes tir ar gael i ni, dydyn ni ddim yn gallu adeiladu un. Felly, er mwyn sicrhau bod y gymuned yn cadw’r cyswllt pwysig hwn, rydyn ni wedi cau’r groesfan dros dro i’w huwchraddio ac rydyn ni newydd osod llawer o nodweddion diogelwch gwell, gan gynnwys dec gwrth-lithro newydd ar y groesfan, arwyddion a rhwystrau newydd.

Nid ydym yn gallu gwneud gwaith uwchraddio tebyg yng nghroesfannau Glenboi na Bruces Upper gan fod strwythurau newydd y cyfarpar llinellau uwchben ar hyd ochr y rheilffordd hefyd wedi golygu na fyddai aelodau o’r cyhoedd yn gallu gweld mor bell i weld os oes trenau’n dod.

Mae hanes hir o dresmasu ar groesfannau Glenboi a Bruces Upper, gydag aelodau o’r cyhoedd yn mynd i ochr y rheilffordd yn rheolaidd gan ddefnyddio’r groesfan ac yna cerdded i lawr ar hyd ochr y cledrau i gyrraedd pen gogleddol y platfform yn Fernhill.

Pe bai croesfan Bruces Upper yn cael ei hailagor tra bo croesfan Glenboi yn dal ar gau (neu i’r gwrthwyneb), byddai nifer a math y defnyddwyr yn dra gwahanol ac roedd asesiad risg diweddar yn rhagweld y byddai llawer mwy yn ei defnyddio a fyddai’n golygu na fyddai’r peryglon cyffredinol i’r cyhoedd a fyddai’n ei defnyddio ac i’r teithwyr trên yn dderbyniol o safbwynt diogelwch.

Yn olaf, gan fod tir ar gael i ni yng Ngorsaf Fernhill, roedden ni’n awyddus i fwrw ymlaen â’r ateb mwyaf diogel ac adeiladu pont hygyrch newydd dros y rheilffordd.

Rydyn ni eisoes wedi dechrau’r gwaith paratoi i godi’r bont newydd. Mae hyn yn cynnwys cael gwared ar lystyfiant, clirio pridd a gwaith draenio hanfodol i atal llifogydd yn yr orsaf.

Rydyn ni hefyd wedi gosod Pwynt Mynediad Ffyrdd-Rheilffyrdd (RRAP) i’r gogledd o’r orsaf, gan ganiatáu i’n timau gael mynediad i’r safle gwaith. Mae hyn yn golygu bod y tîm yn gallu danfon deunyddiau i’r safle ar drenau a dadlwytho’r deunyddiau gan ddefnyddio'r pwynt mynediad ffyrdd-rheilffyrdd, sy’n golygu na fydd angen i ni ddanfon cynifer o ddeunyddiau ar hyd y ffyrdd.

I greu sylfeini’r strwythur, byddwn ni’n gosod seilbyst. Mae hyn yn cynnwys dirgrynu neu forthwylio seilbost yn ddwfn i’r ddaear, sy’n creu sylfeini’r bont. Dim ond yn ystod y dydd y byddwn ni’n gwneud y gwaith yma.

Mae’r bont yn cael ei hadeiladu fesul adran mewn cyfleuster ar wahân, a bydd yn cael ei danfon i’r safle a’i rhoi at ei gilydd.

Gan y bydd rhagor o waith yng ngorsaf Fernhill dros y misoedd nesaf, bydd safle’r compownd yn Abercwmboi yn brysurach wrth i’r gwaith gosod ddechrau. Pan fo’n bosibl bydd y deunyddiau adeiladu hanfodol ar gyfer y cam hwn o’r gwaith yn cael eu danfon yn ystod y dydd er mwyn tarfu cyn lleied â phosibl.

Mae ein tîm ar gael i siarad â chi 24/7, felly mae croeso i chi ein ffonio ar 03333 211 202. Neu gallwch gysylltu â ni drwy WhatsApp ar 07790 952 507 (07:00 - 20:00 o ddydd Llun i ddydd Gwener, 08:00 - 20:00 ar ddydd Sadwrn, a 11:00 - 20:00 ar ddydd Sul). Mae llawer iawn o bobl yn cysylltu â ni ond gallwn eich sicrhau y byddwn yn anfon eich ymholiadau ymlaen at y tîm/timau cywir a fydd yn dod yn ôl atoch chi cyn gynted â phosibl.

Os hoffech chi gael rhagor o wybodaeth neu gael yr wybodaeth mewn fformat arall, ewch i trc.cymru/cysylltu-a-ni. I gael rhagor o wybodaeth am ein gweledigaeth ar gyfer Metro De Cymru, ewch i trc.cymru/prosiectau/metro, a cheir rhagor o wybodaeth am ein gwaith yn adeiladu'r Metro yn trc.cymru/prosiectau/metro/adeiladu-ein-metro.

Mae Llywodraeth Cymru a TrC wedi ymrwymo i raglen uchelgeisiol o welliannau i’r Metro, sef Trawsnewid Llinellau Craidd y Cymoedd. Mae’r prosiect trawsnewid hwn wedi’i ariannu’n rhannol gan Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop.